Smutek lewicy

Lewica, prawica – staromodne określenia. Wiele osób ucieka od słowa „lewica”. Nie są nawet ciekawi, jak się zmienia. Odpycha ich. Wisi jakieś odium nad tym słowem.

Czym mniej wiedzy o Polsce, Europie, Niemczech i Skandynawii, tym cięższe to odium. Ci ludzie czasem nie wiedzą, że ich poglądom i wizji świata bliżej do lewicy niż do prawicy. Szkoła, media, Kościół. Wiele czynników. Nienazwane sytuacje, utracone możliwości. Głupota. Wynikiem tego wszystkiego – plus działań Kościoła – jest rząd PiS. Program tej partii wydaje się takim ludziom superpatriotyczny i rzetelnie prawicowy. A jest dokładnie przeciwnie.

Reprezentanci oficjalnej lewicy robią/robili czasem rzeczy, od których zęby wypadają. Pamiętam z moich czasów w SLD niejakiego W.F., skądinąd miłego człowieka, który szukał inspiracji w kubańskim Fidelu. Plaża pomyliła mu się z więzieniem. Ale i na prawicy mamy idiotów wielkich jak K2. Rozumiem (czasem) sens ucieczki. Tylko dlaczego mamy uciekać od Firaka, a nie od Czarneckiego, Kamińskiego, Sobeckiej, Piotrowicza? Polska specyfika?

Chciałbym, żeby Kościół mnie przekonał o swojej patriotycznej postawie. Bo Kościół decyduje. Moskwa czy Bruksela?

Przyznanie się w Polsce do lewicowej tożsamości nie pomaga w życiu. Niejeden raz miałem okazję tego doświadczyć. Nawet od, zdawało się, przyjaciół. Nawet takich, co stalinowską legitymację PZPR czy ZMP mieli w szufladzie. Mimo własnej biografii, mimo setek opublikowanych tekstów. Dziwne, przykre, głupie, ale prawdziwie polskie.

Szczególnie istotne są dwa obszary lewicowej tożsamości: lewicowość jako nośnik wartości i lewicowość jako specyficzna relacja wobec innych ludzi. Więc coś bardzo bliskiego chrześcijaństwu. Tyle że bez Kościoła, mistyki, artefaktów zakłócających racjonalność. Lewicowość to przekonanie o wyjątkowości każdej jednostki, każdego człowieka. Rasa, płeć, wiek, wykształcenie, wyznanie, zamożność, a nawet biografie ojców z założenia nie mogą mieć innego znaczenia dla międzyludzkich relacji – to tylko mało istotne okoliczności.

Ikony lewicowości? Skłodowska-Curie, ona najpierw. Racjonalizm, osobowość, determinacja w obronie własnej wolności, patriotyzm. Ona przeciw złu i hipokryzji ówczesnego świata – jak nikt mi znany. Dlaczego nie występuje na sztandarach lewicy? Żeromski. Jego kruki i wrony na podlaskiej glebie powinny być w polskiej szkole jak elementarz. Marek Edelman. Bund. Kto z dzisiejszej lewicy wie, kto zacz? Józef Grzecznarowski: PPS, Radom, Bereza Kartuska, Mauthausen, stalinowskie więzienie. Jacek Kuroń. Chcą stawiać pomniki Kaczyńskiemu. Postawili Kuroniowi. Stopy mogliby mu obmywać.

Nie jest człowiekiem lewicy ten, kto korzystając z usług pomocy domowej czy opiekuńczej, zachowuje się jak pańcia albo panisko. Ani taki, który wchodząc do urzędu, którym kieruje, zapomni ukłonić się recepcjoniście. Nie przywita się, nie podbiegnie, kiedy ktoś upadnie.

1989 r. kreśli linię graniczną naszej historii. Nie wiemy, jak głębokie i na ile trwałe są dobre zmiany naszej narodowej zbiorowości związane z wydarzeniami tamtego roku, ale wiemy, że zmieniła się międzynarodowa orientacja Polski: sojusze, system bezpieczeństwa, ustrój wewnętrzny, treść naszej suwerenności, zamożność. Historia tak się toczyła, że największe zwycięstwo Polaków – 1989 r. – obyło się bez krwi. Kto nie pamięta, kto nie chce wiedzieć, że Okrągły Stół mimo swoich stron łączył, ten ani mózgu, ani serca dla Polski nie ma.

Owszem, nie ufaliśmy. My z „Solidarności”. Oni grali w co innego. Ale wyszło cudownie dobrze. Niech ikoną będzie stół polityczny. Geremek z naszej, Reykowski z ich strony. Bardzo dobrzy znajomi z czasów studenckich. To pomogło. I niech żaden pisowski idiota tego nie komentuje.

Baliśmy się piekielnie kompromitacji. Tego, że nas czerwony wykiwa. Że to ściema. Że my, naiwni, zostaniemy zassani przez ten system i nie tylko siebie skompromitujemy, ale i wielki ruch: Solidarność. Którego wtedy, w 1988/1989, prawie już nie było. Emigracja wielu przywódców (tak jakby ci, którzy nie emigrowali, pławili się w dostatku), brak nadziei, żadnych strajków. W 1988 r., kiedy ruszyła Huta w Krakowie, miała miejsce jej pacyfikacja. I ten majowy (1988) strajk w Gdańsku. Zwycięstwo porażki. Ktoś rozumie te dwa złączone ze sobą słowa? IPN uczy tego? Polska szkoła uczy?

Proste pytanie, tak proste, że kieruję je też do idiotów: bez tamtej komuny co byście zrobili? Rewolucję pod konsulatem w Sydney? Z kim? Zrobilibyście rewolucję ze Szwecji, Ameryki, Niemiec, Francji, Holandii, Belgii – gdzie wtedy byliście? To nie takie nawet ważne. Ważniejszy koszt. Ważny koszt. I perspektywa. Koszt krwi, perspektywa podziałów.

Wiem. Kaczyński podzielił nas bardziej niż tamta hipotetyczna alternatywa. Tego nie rozumiem. Wymiękam. Nie potrafię objaśnić. Wiem, ze to złoczyńca.

Lewica nie potrafi tego wszystkiego powiedzieć. Nie jest wiarygodna. Nie rozumie, że najnowsza historia, historia lat 1944-1989, ciąży. Nie potrafi zrezygnować z etatyzmu. Nie potrafi powiedzieć „nie” wszelkiej nomenklaturze, także swojej. Nie ma siły krzyknąć: nasz program jest lepszy. A jeśli krzyczy, nie jest wiarygodna. I to jest właśnie smutek lewicy.

Ale Polski bez lewicy nie będzie. Koledzy z dawnych lat, czas to zrozumieć. Puknijcie się w te swoje głowy. Może coś zaskoczy.